Początki sportu polskiego po II wojnie światowej na terenie Zabrza sięgają 1945 roku. Nie było to łatwe. Działania wojenne pozostawiły zdewastowane obiekty sportowe, brak było sprzętu a nawet młodzieży, chętnej do uprawiania sportu. Powoli, wysiłkiem wielu działaczy, zaczęto zakładać kluby sportowe przy zakładach pracy. Tradycje piłkarskie górniczego Zabrza miały swe źródło w założonej w 1946 roku drużynie KS "Zjednoczenie". Wkrótce doszło do fuzji KS "Zjednoczenie" z KS "Zabrze", a w roku 1948 w wyniku ogólnokrajowej reorganizacji sportu i przejęcia opieki nad sportem górniczym przez zrzeszenie "Górnik" powstał jeden silny klub górniczy na terenie Zabrza. Został utworzony z połączenia KS "Zjednoczenie", KS "Concordia", KS "Pogoń" i KS "Skra" pod nazwą GZKS "Górnik". Pierwsze lata to okres konsolidacji klubu, ale już w roku 1952 Górnik awansuje do II ligi, którą w wyniku reorganizacji rozgrywek - opuścił w roku 1953 na jeden sezon.
Rok 1957 przyniósł piłkarzom Górnika pierwszy tytuł mistrzowski oraz finał Pucharu Polski (1:2 z ŁKS). Mistrzostwo ligi wywalczyli dla zabrzan: Machnik i Kaczmarczyk - bramkarze, Floreński, Franosz, Czech, Hajduk - obrońcy, Nowara, Gawlik, Olejnik - pomocnicy, Pol, Szalecki, Kowol, Jankowski, Fojcik, Lentner i Wiśniowski - napastnicy. W następnych 11 latach Górnik nie schodził już poniżej "medalowych" miejsc w tabeli ligowej, co w historii naszego piłkarstwa jest wydarzeniem bez precedensu. Tylko w roku 1958, 1960, 1968 zabrzanie zajmowali trzecie miejsce, w roku 1962 byli zaś wicemistrzami, natomiast w latach 1959, 1961, 1963, 1964, 1965, 1966 i 1967 zdobyli aż siedmiokrotnie mistrzostwo Polski. Szczególnie imponująca jest "złota seria" lat 1963-1967, kiedy Górnik ustanowił rekord ligi polskiej: 5-krotne pod rząd zdobycie mistrzostwa. W następnych latach do drużyny mistrza Polski ściąga wiele utalentowanych zawodników. Kostka - bramkarz, Oślizło, Olszówka, Musiałek, Kulanek, Wilczek, Szołtysik, Gorgoń, Lubański, Szarmach, którzy wraz Polem i Lentnerem zdobywają kolejne mistrzostwa Polski. Tytuły mistrzowskie w lidze zostały "podbudowane" jeszcze dwukrotnym zdobyciem Pucharu Polski w latach 1965 (4:0 Czarni Żagań) i 1968 (3:0 Ruch Chorzów), również dwukrotnym udziałem w PP 1962 (1:2 z Zagłębiem Sosnowiec) i 1966 (1:2 z Legią Warszawa). Kolejne boje zabrzan to pojedynki na stadionach całej Europy a nawet Świata. W X edycji Pucharu Europy (sezon 1964) przyniósł trzy dramatyczne pojedynki z praską Duklą 1:4, 3:0, 0:0 oraz wyeliminowanie Górnika po przez losowanie.
W 1965 roku Górnik wyeliminował mistrza Austrii Linzer ASK 3:1, 1:2, ale w II rundzie uległ praskiej Sparcie - 0:3, 1:3. W następnym roku po wyeliminowaniu mistrza NRD Vorwarts Berlin - 2:1, 1:2, 3:1, ulega w pierwszym fatalnym występie przeciwko mistrzowi Bułgarii CSKA Sofia - 0:4, 3:0. Kolejny szósty już występ Górnika w Europie w sezonie 1967/68 przyniósł mu pierwszy w historii polskiej piłki, awans do ćwierćfinału Pucharu Europy. W pierwszej rundzie Górnik wyeliminował mistrza Szwecji Djurgarden 3:0, 1:0 - w drugiej - co było największą sensacją tej edycji pucharu - okazał się lepszy od rewelacyjnego Dynama Kijów, wygrywając w Kijowie 2:1 i remisując w Chorzowie na Stadionie Śląskim 1:1. W spotkaniu ćwierćfinałowym angielski Manchaster United okazał się lepszy o jedną bramkę od Górnika. W pierwszym meczu w Manchasterze było 2:0 dla gospodarzy natomiast w drugim Górnik wygrał ale tylko 1:0. Później drużyna Manchasteru zdobyła Puchar Europy, a zespół Górnika Zabrze był jedynym który wygrał z mistrzem Anglii w tej edycji Pucharu Europy.
Największym sukcesem Górnika Zabrze był awans do finału Pucharu Zdobywców Pucharów w 1970 roku, gdzie zmierzył się z Manchasterem City - na stadionie w Wiedniu Górnik przegrał 1:2.
Królowie strzelców Górnika:
1959 – Ernest Pol - 21 bramek
1961 – Ernest Pol – 24
1966 – Włodzimierz Lubański – 23
1967 – Włodzimierz Lubański – 18
1968 – Włodzimierz Lubański – 24
1969 – Włodzimierz Lubański – 22
1986 – Andrzej Zgutczyński – 20
2000 – Adam Kompała – 19
Źródło: www.gornik.zabrze.net.pl
