Z okazji przypadającej dziś rocznicy urodzin zmarłego niemal dwa lata temu Erwina WIlczka, pragniemy przypomnieć sylwetkę piłkarskiego rekordzisty z piętnastoma trofeami na koncie. Wilczek dziewięciokrotnie zdobył tytuł Mistrza Polski i sześciokrotnie Puchar Polski. To wszystko z jednym klubem, którego był piłkarzem w latach 1959-1972. To wyczyn, którego długo, a możliwe, że nigdy nie pobije już nikt.
Szkoła profesora Murgota
Wilczek urodził sie w Wirku, gdzie zaczynał przygodę z piłką. Był bardzo uzdolniony i już w 1954 roku trafił do kuźni talentów - jak nazywano drużynę chorzowskiego Zrywu, którego opiekunem był niezapomniany profesor Murgot. Ten świetny wychowawca i pedagog miał wybitny dar wyszukiwania młodych adeptów piłkarskich, którzy później brylowali na ligowych boiskach i reprezentowali Polskę. Nic dziwnego, że szkoleniowcy śląskich klubów z uwagą obserwowali poczynana młodych graczy Zrywu. Zabrzański Górnik budujący wówczas mocny zespół, szybko poznał się na talencie młodego piłkarza, który zdążył już zagrać w młodzieżowej reprezentacji Polski i latem 1959 roku Erwin Wilczek został piłkarzem "trójkolorowych". To dlatego nie świętował już z kolegami ze Zrywu dwukrotnego mistrzostwa Polski juniorów zdobytych przez ten zespół w 1960 i 1961 roku. Ale z dwoma piłkarzami z tamtej ekipy - Janem Banasiem i Zygfrydem Szołtysikiem, spotkał się później w Górniku.
Gole w debiucie
Zadebiutował w czternastej kolejce (grano wówczas systemem wiosna-jesień), przeciwko bydgoskiej Polonii. Zabrzanie wygrali 6:2, cztery gole zdobył rutyniarz Pohl, a dwa dorzucił debiutant Wilczek! Miał wtedy 18 lat i 9 miesięcy. Od tego meczu stał się podstawowym graczem ataku Górnika. W 1961 roku zadebiutował w reprezentacji Polski w zwycięskim meczu przeciw ekipie ZSRR. Jego kariera zaczynała nabierać tempa. Górnik praktycznie nie miał konkurencji na krajowych boiskach, więc lista trofeów klubowych stale się powiększała. W 1963 roku trener zabrzan Ewald Cebula zmienił Wilczkowi pozycje na boisku. Z napastnika stał się rozgrywającym I to był strzał w "dziesiątkę". "Biba" - bo taki był boiskowy pseudonim piłkarza, nigdy nie imponował fizyczną posturą. Ale to właśnie on razem z Szołtysikiem jak to się mówi - "robili grę". To oni narzucali partnerom tempo i koncepcję. Mówiono o Wilczku - "mózg zespołu". Niezwykle kreatywny, potrafił tworzyć grę kombinacyjną zespołu. A zmiana pozycji na boisku nie przeszkodziła mu w stałym poprawianiu swoich bramkowych zdobyczy. Piłkarz zaistniał również w Europie, bowiem w tamtych latach Górnik regularnie grał w europejskich pucharach. Z jak najlepszej strony pokazał się także w rozgrywkach amerykańskiej Interligi w 1963 roku. Górnik robił w USA niesamowita furorę i uległ dopiero w półfinale zespołowi West Ham United, przy wydatnej pomocy sędziego, który stronniczo sędziował to spotkanie i nie uznał zabrzanom dwóch goli strzelonych przez Wilczka.
Piłkarz, pomimo sukcesów Górnika, których był współautorem, nie zawsze znajdował uznanie selekcjonerów reprezentacji Polski, stąd zagrał tylko 15 meczów - ostatni, przegrany z Bułgarią w 1969 roku. Co prawda w drugiej linii mieliśmy świetnych piłkarzy, ale chyba zbyt duża rotacja trenerów i brak określonej koncepcji gry wpływała na dużą zmienność ustawienia reprezentacji w tamtym okresie.
Zabrakło najważniejszego pucharu...
W 1970 roku Górnik osiągnął największy sukces - awansował do finału Pucharu Europy Zdobywców Pucharu. Ale wcześniej były niezapomniany mecze z AS Roma. Pierwszy półfinał rozegrano na wyjeździe i zakończył się remisem 1:1. Rewanż na stadionie Śląskim zobaczyć chciało aż 200 tysięcy ludzi. Jednak stadion mieszczący o połowę mniej wypełnił się więc do ostatniego miejsca, a przed telewizorami transmisję śledziło 10 milionów widzów. Rzymianie wyszli na prowadzenie po problematycznym rzucie karnym wykorzystanym „na raty” przez Capello w 11. minucie. Po tej decyzji nienawiść całego stadionu skupiła się na arbitrze, który ostatecznie zrehabilitował się dyktując rzut karny w ostatniej minucie dla Górnika. Był on również wątpliwy, ponieważ faul na Gorgoniu był na granicy pola karnego. W decyzji sędziemu pomógł nie kto inny jak Erwin Wilczek, który nieco pod przymusem zaprowadził arbitra na jedenasty metr. Gola dającego dogrywkę zdobył Lubański, który zaraz na początku dodatkowego czasu gry wyprowadził Górnika na prowadzenie. Niestety w ostatniej minucie dogrywki Włosi zdobyli gola na 2:2 uciszając stadion. Decydujący mecz został rozegrany w Strasbourgu i zakończył się ponownie remisem 1:1. Potrzebne było losowanie. I to właśnie Wilczek jako pierwszy wbiegł do szatni, żeby tych, którzy nie wytrzymali napięcia, poinformować z euforią, że los był po stronie Górnika!
Na południe i jeszcze dalej
25 listopada 1972 roku w zwycięskim meczu z Zagłębiem Sosnowiec, kibice pożegnali piłkarza, który do końca był podstawowym piłkarzem zespołu. Dalszą karierę kontynuował we francuskim Valenciennes, klubie, który akurat spadł z I ligi. Tam również pokazał się z jak najlepszej strony. W sezonie 1973/74 piłkarz został królem strzelców II ligi z dorobkiem 26 (!) goli a rok później stał się architektem awansu zespołu do pierwszej ligi. Jednak miał już 35 lat i powiedział - dosyć! Powrócił do Polski i zajmował sie drużynami młodzieżowym Górnika. A w 1979 roku wrócił do Valenciennes i rozpoczął pracę w swoim byłym klubie. W latach 80-tych los rzucił Wilczka do Afryki a konkretnie do Gabonu. W 1986 roku prowadził reprezentację tego kraju a potem został trenerem zespołu AS Sogara z miasta Port Gentil. I w 1987 roku osiągnął z tym zespołem finał Pucharu Mistrzów Afryki. W pierwszym spotkaniu renomowany egipski Al Ahli wygrał 3:0 ale w rewanżu podopieczni Wilczka pokazali klasę i strzelili rywalom trzy gole. Problem w tym, ze trzeciej, prawidłowo zdobytej bramki sędzia nie uznał i puchar pojechał go Egiptu. W Gabonie pracował również jako trener były świetny piłkarz Wisły Kraków i reprezentacji Polski - Henryk Maculewicz. Tuż przed wyjazdem z Gabonu, Maculewicz uległ bardzo ciężkiemu wypadkowi. Piłkarz całe tygodnie walczył o życie a jednym z pierwszych, który pospieszył z pomocą był Erwin Wilczek. Po przygodzie z czarnym lądem nasz bohater wrócił do Francji, gdzie trenował prowincjonalny klubik z którym wywalczył awans do wyższej ligi. Później przez wiele lat wiódł spokojne życie emeryta.
Erwin Wilczek zmarł 30 listopada 2021 roku w wieku 81 lat.
gornikzabrze.pl
Lp | Drużyna | Punkty | Z. | R. | P. |
---|---|---|---|---|---|
1 | Śląsk Wrocław | 33 | 10 | 3 | 2 |
2 | Jagiellonia Białystok | 30 | 9 | 3 | 3 |
3 | Lech Poznań | 29 | 8 | 5 | 2 |
4 | Raków Częstochowa | 27 | 8 | 3 | 3 |
5 | Pogoń Szczecin | 26 | 8 | 2 | 5 |
6 | Legia Warszawa | 24 | 7 | 3 | 4 |
7 | Zagłębie Lubin | 21 | 6 | 3 | 6 |
8 | Górnik Zabrze | 19 | 5 | 4 | 6 |
9 | Radomiak Radom | 18 | 5 | 3 | 6 |
10 | Stal Mielec | 18 | 5 | 3 | 7 |
11 | Piast Gliwice | 17 | 2 | 11 | 2 |
12 | Warta Poznań | 17 | 4 | 5 | 6 |
13 | Korona Kielce | 16 | 3 | 7 | 4 |
14 | Widzew Łódź | 16 | 4 | 4 | 6 |
15 | Cracovia | 15 | 3 | 6 | 5 |
16 | Puszcza Niepołomice | 13 | 3 | 4 | 8 |
17 | Ruch Chorzów | 8 | 1 | 5 | 7 |
18 | ŁKS Łódź | 8 | 2 | 2 | 11 |