Repatriant
Jan Wraży urodził się 10 października 1943 roku we Lwowie. Wojenna zawierucha i utrata ziem wschodnich przywiodła rodzinę do Bytomia, gdzie swój drugi dom znalazło wielu lwowiaków. To właśnie w 1953 roku w  bytomskim GKS Rozbark, a właściwie OMTUR Rozbark - ponieważ zmiana nazwy nastąpiła rok później, ten młody chłopak rozpoczął swoją piłkarską przygodę. Na pewno dysponował sporym talentem a do tego był pracowity i przede wszystkim chciał zostać piłkarzem. Taki młodzian prowadzony przez właściwych szkoleniowców w tamtych latach nie mógł zmarnować swojej szansy. Zaczynał jako trampkarz, potem był okres juniorski i szybki awans do pierwszej drużyny, która grała wówczas w niższych śląskich ligach.

Katowiccy działacze byli pierwsi
Wtedy w naszym regionie grało wielu utalentowanych piłkarzy. Włodarze śląskich klubów nie musieli szukać po kraju, wystarczyło penetrować właśnie takie zespoły jak Rozbark. I tam działacze katowickiego GKS-u, klubu, który w sezonie 1964/65 awansował do najwyższej klasy rozgrywkowej, wypatrzyli zdolnego obrońcę. Piłkarz zadebiutował w nowym zespole wiosną 1966 roku i od razu stał się kluczowym graczem zespołu z Bukowej. Przez cztery i pół sezonu, które spędził w Katowicach rozegrał 106 ligowych spotkań. Pokazał się również w Europie, ponieważ zespół GKS-u dwa razy rywalizował w Pucharze Intertoto.

Dobrą grę Wrażego zauważył również ówczesny trener reprezentacji Polski - Ryszard Koncewicz i dał piłkarzowi szansę debiutu w towarzyskim wyjazdowym spotkaniu z reprezentacją Argentyny. Debiut był udany. Nasz zespół przegrał co prawda 0:1 po golu uzyskanym z rzutu karnego, ale Wraży nie dawał się ogrywać dobrym napastnikom gospodarzy.  W sumie tych reprezentacyjnych gier było tylko siedem. Ostatnia już za czasów Kazimierza Górskiego, a był to zwycięski (3:0) mecz z reprezentacja Bułgarii, spotkanie, które dawało naszej reprezentacji awans do jakże udanego turnieju olimpijskiego w Monachium. Wraży miał wówczas 28 lat, prezentował dobrą, ustabilizowaną formę, jednak Górski zadecydował, że na Igrzyska pojedzie Antoni Szymanowski.

Prawy obrońca potrzebny od zaraz
Zabrzański Górnik jakże pamiętny sezon 1969/70 zakończył na trzecim miejscu, triumfując po raz trzeci z rzędu w rozgrywkach o Puchar Polski. W nadchodzącym sezonie w Zabrzu chciano powalczyć o całą pulę. Jednak kończył przygodę z piłką Floreński, nie zawsze zdrów był Kuchta I w defensywie wytworzyła się luka. Dlatego działacze Górnika już od jakiegoś czasu obserwowali Wrażego i doszli do wniosku, że ten piłkarz będzie idealnym kandydatem na prawą obronę. I w ten sposób Jan Wraży stał się piłkarzem najlepszego polskiego klubu. Zadebiutował 12 sierpnia 1970 roku w wygranym 4:3 meczu z Szombierkami. Właśnie w Zabrzu piłkarz osiągnął największe sukcesu - dwukrotnie świętował zdobycie tytułu Mistrza Polski i dwukrotnie tryumfował w rozgrywkach o Puchar Polski. Zagrał oczywiście z zespołem w Pucharze Europy Mistrzów Krajowych (poprzednik Ligi Mistrzów). Jednak powoli następował kres wielkiego Górnika - co prawda sezon 1973/74 zakończył się wicemistrzostwem, ale potem rozpoczął się okres gwałtownego opadania.  Sezon 1974/75 był ostatnim jaki spędził w Zabrzu. Był wtedy jednym z najstarszych i najbardziej doświadczonych piłkarzy zespołu. Ostatni - 152 mecz (113 ligowy) w górniczych barwach rozegrał 18 czerwca 1975 roku w Szczecinie z miejscową Pogonią (1:4). Był to również pożegnalny mecz Jana Banasia, który w tamtym pojedynku uzyskał honorowe trafienie dla Górnika. W swoim 141 meczu Wraży zdobył pierwszego i jedynego gola w barwach Górnika. Było to w spotkaniu w ramach rozgrywek o Puchar Polski z zespołem ROW II Rybnik. Niestety, to trafienie z rzutu karnego nie zapewniło Zabrzanom awansu do finału.

Francja, Belgia i nowy dom
Piłkarz pomimo tego, że skończył 32 lata  imponował świetną formą zarówno fizyczną jak i piłkarską,  dalszą swoją karierę kontynuował we Francji w US Valenciennes - zespole, który po dwóch latach powrócił do I ligi. Od razu stał się ważnym punktem zespołu czerwono-białych. I dalej imponował cechami, którzy kibice znali z polskich boisk - skutecznością i nieustępliwością. Jednak czas biegnie nieubłaganie do przodu i po pięciu latach gry na najwyższym szczeblu, piłkarz postanowił powiedzieć - dosyć. Sezon 1979/80 był ostatnim we francuskiej ekstraklasie, w której Wraży rozegrał ponad 100 spotkań. Za kilka miesięcy miał skończyć 37 lat. Jednak skusiła go oferta z Belgii z II-ligowego RFC Hautrage, gdzie przez jeden sezon łączył obowiązki trenera i piłkarza. I po tym roku pracy piłkarz zadecydował, że to już jest prawdziwy koniec jakże ciekawej kariery. Nie zdecydował sie na powrót do kraju, pozostał z rodzina w Belgii.

Jakim piłkarzem był Wraży? Starsi kibice, którym zawodnika przypominać nie trzeba, ponieważ mogli podziwiać jego grę na boisku, do dzisiaj wspominają skuteczność, niezawodność i przede wszystkim nieustępliwość prawego obrońcy. Kochał walkę, był niezwykle szybki i pomimo tego, że nie dysponował jak na defensora szczególnymi warunkami fizycznymi, dał się we znaki czołowym napastnikom. Gdybym miał go porównać do któregoś z piłkarzy później występującego w Zabrzu, graczem po podobnej charakterystyce był grający na tej pozycji Jacek Grembocki. Podobne warunki fizyczne, waleczność, nieustępliwość i ciąg do przodu.

 Jan Wraży zmarł 7 kwietnia 2019 roku w belgijskim Mons.

Autor: Marek Dziechciarz